Yenilenebilir Enerji Kooperatifleri ile kırsaldan başlayan enerji devrimi

Neredeyse iki aylık hazırlık ve hummalı bir çalışma sonrası, bu hafta içinde “Yenilenebilir Enerji Kooperatifleri” konferansını gerçekleştirdik. Ülkemizdeki deneyim eksikliği ve iyi uygulamaların vereceği pozitif etkiyi düşünerek, ilk kez tüm tarafların bir araya gelmesi ile gerçekleşen bu konferansın belki de en etkili yansıması, konunun dile getirilmesi ve topluluk katılımı ile gerçekleşebilen enerji üretiminin konuşuluyor olmasıdır.

İklim değişikliğinin en önemli nedenlerinden sayılan fosil yakıtlarda enerji üretimi olunca, yerine alternatif olarak da yenilenebilir enerji kaynaklarını koymak pratik olabiliyor. Fakat enerji gibi özellikle büyük sermaye gruplarının elindeki bir alanda hareket kabiliyetiniz çok daralıyor. Özellikle enerji kaynaklarının sahipliğini bırakmak istemeyen bu gruplar, bugüne kadar temiz enerjiye geçişi hep geciktirdiler. İklim değişikliğinin inkarına kadar giden uzun bir yolda, özellikle Paris zirvesi ile politik olarak da iyice sıkıştılar. Küresel boyutta nükleer ve kömür gibi kirli enerjilere karşı verilen mücadele, bu politik kazanımda büyük oranda etkili oldu ve tüm dünyada yenilenebilir enerjiye doğru büyük adımlar atılmasını sağladı. Son 5 yılda yenilenebilir enerji kaynaklarına (özellikle rüzgar ve güneşe) yapılan yatırım, daha önce yapılan yatırımların iki katından fazla. Bu tabii ki dünyada böyle, ama Türkiye’de de son yıllarda rüzgara ve güneşe yapılan yatırımlar olumlu bir ivme kazandı. İşte tam da bu noktada enerjini sahipliğini düşünmemiz gerekiyor.

Enerji şirketlerinin daha çok müşteri merkezli çalıştığını hepimiz biliyoruz. Özellikle uzak ve kendilerince verimsiz bölgelere girmeyi çok tercih etmiyorlar. Bu amaçla dünya genelinde özellikle kırsalda kooperatif modeli uygulanmaya başlanmış ve de geliştirilmiş. Kırsal mekanlarda yaşayan topluluklar kendi elektrik ihtiyaçlarını, bölgelerinin koşullarına ve kaynaklarına göre kendileri üretip kendileri tüketmeye başlamışlar. Suyun bol olduğu yerde hidro elektrik, rüzgarlı bölgelerde de rüzgarın gücünü bu alanda kullanmışlar. Güneş enerjisinden elektrik üretimi özellikle son 25-30 yılda gelişip yaygınlaştığı için de son dönemde özellikle güneş enerjisi ile elektrik üretimi alanında çalışan yerel enerji kooperatifleri ortaya çıkmış. Bunlar özellikle Hindistan, Güney ve Kuzey Amerika’da ve Avustralya’da yaygın. Kıta Avrupa’sına baktığımızda AB sınırları tam bir enerji kooperatifleri cenneti olmuş. Basit bir örnek vermek gerekirse, Almanya’da yenilenebilir kaynaklardan üretilen elektriğin %60’ı bireylerin kendi evlerinde veya kurdukları kooperatifler aracılığı ile üretilmiş. Artık son dönemde sadece enerji üretiminde değil, elektrik enerjisinin dağıtımı alanında faaliyet gösteren kooperatifler de kendini göstermeye başlamışlar. Bizde özellikle tüm şebekenin tek bir ağa bağlı olması nedeniyle bundan önceki yıllarda bir kaç kez yaşanan ve tüm Türkiye’yi elektriksiz bırakan işte bu toplu ağ. Gerçi EPDK son zamanlarda mikro ölçekli dağıtım şebekelerine geçmeyi planladıklarını ifade etti. Yani Türkiye’de de bölgesel elektrik üretimi, bölgesel elektrik dağıtımı üzerine çalışmalar yapılıyor. Tam da bu aşamada yerelden düşünmek, yerelde ürettiğimizi yerelde tüketmek kavramları tamamlayıcı olacaktır. Yerel yönetimlerin etkisi ise hiç küçümsenmemelidir. Özellikle bu modelin sürdürülebilirliği ve geliştirilebilmesi için yerel yönetimlere ve yereldeki oluşumlara çok ihtiyaç var. Konferansta konuşma yapan Çanakkale Belediye Başkanı Ülgür Gökhan da yönetişimin ve yerelden kalkınmanın sağlanmasının önemine dikkat çekti.

Türkiye’yi enerjide dışa bağımlı olmaktan kurtaracak, yereldeki enerji tüketicisinin önünü açacak, enerji bağımsızlığı sağlayacak bir modelin ilk adımları atıldı. Şimdi sıra kanun koyucuda. Bakanlık bireysel ve topluluk bazlı enerji üretiminin önünü açacak yasal yapılaşmayı hazırlıyor. Bir an önce uygulamaya geçmesi için de lobi yapmak biz kullanıcıların elinde.

• 21/09/2020 Yeni bir süreçte yaşadığımız kentleri ve kendi geleceğimizi tekrar düşünmek ve yaratmak
• 15/05/2019 Bir Resmi Gazete Kararı ve Yok Edilen Enerji Kooperatifleri
• 29/11/2017 Neden Yenilenebilir Enerji Kooperatifleri?
• 14/11/2017 COP23 Zirvesinde Ülkemizdeki Yerel Girişimleri Anlattık
• 28/06/2016 (Tüm Zorluklara Rağmen) Enerji Değişimi Yaşayan Ülkem
• 16/05/2016 Yenilenebilir Enerji Kooperatifleri ile kırsaldan başlayan enerji devrimi
• 17/01/2016 Yenilenebilir Enerjide En Önde Yer Almak
• 31/12/2015 Sular Yükselince
• 19/11/2015 İklim Forumunda dert Dünyamızın geleceği idi
• 23/12/2014 Yenilenebilir Enerji Devrimi