Yahya Çavuş Şehitliği ve Anıtı
Yahya Çavuş Şehitliği, Ertuğrul Tabyası’nın karşısında, bu noktada gerçekleşen Ertuğrul Koyu çıkarmasında kaybettiğimiz askerlerimizi anmak için yapılmıştır. 25 Nisan 1915 çıkarmasında Ertuğrul Koyu’nu savunan 9’uncu Tümen’in 26’ncı Alay’ının 3’üncü Taburuna bağlı Türk askerlerinin anısına Kültür Bakanlığı tarafından 1992’de yaptırılmıştır. Şehitliğin büyük kitabesi üzerinde (148 şehidimiz) ve kitabe önündeki Türkiye motifi üzerinde yer alan 67 sembolik mezar taşı ile de diğer şehitlerimiz anılmaktadır. Karşılarındaki kuvvete göre oldukça az sayıda tertiplenen Türk birlikleri, 5 km’lik sahil boyunca İngiliz 29. Tümen’in taarruzuna karşı müthiş bir savunma yaratmışlardır. İngilizlerin hedefledikleri Alçıtepe’ye ulaşmasını engelleyerek muharebelerin seyrini zafer yönüne çevirmeyi başarmışlardır.
Bu bölgedeki çok az kuvvetle sağlanan dirençli Türk savunması, ileri dönemde Türk birliklerine zaman kazandıracak olup müttefiklerin ilerlemesini zorlaştıracaktır. Ertuğrul Koyu’ndan taarruza geçen İngilizlerin 29. Tümen’i, Türk savunmasını aşarak bölgenin en yüksek noktası olan Alçıtepe’yi diğer kollardan gelecek desteklerle birlikte tutmayı hedeflemiştir. Fakat taburun 10’uncu bölüğünden Ezineli Yahya Çavuş, Bölük Komutanı Yüzbaşı Hüseyin Hüsnü Bey’in şehit düşmesinin ardından komutayı ele almış ve arkadaşlarıyla birlikte güçlü bir direnişin sembol kahramanı olmuştur. Şehitlikteki anıtın kuzey yüzünde; Vatan ve Bayrağı için Şehit olan bu Kahraman Askerleri Minnet ve Şükranla Anıyorum. Seve seve canlarınızı verdiğiniz kutsal vatan topraklarında rahat uyuyunuz. Aziz ruhunuz şad olsun…
Mustafa Kemal 1928, batı yüzünde Bir kahraman takım ve Yahya Çavuş’tular / Tam 3 alayla burada gönülden vuruştular / Düşman Tümen sanırdı bu şaheser erleri / Allah’ıarzu ettiler, Akşama kavuştular Vali Nail Memik, doğu yüzünde Sana dar gelmeyecek makberi kimler kazsın / Gömelim seni gel tarihe desem sığmazsın /Ey Şehid oğlu, isteme benden makber / Sana ağuşunu açmış duruyor Peygamber, güney yüzünde ise Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki fedâ / Şühedâ fışkıracak toprağı sıksan şühedâ! / Can’ı Canan’ı, bütün varımı alsında hudâ / Etmesin tek vatanımdan beni dünyada cüdâ Mehmet Akif Ersoy ifadeleri yer almaktadır. Yine şehitlik sınırları içerisinde yer alan ve günümüze kadar korunmuş olarak gelen ön saftaki Türk siperleri ziyaret edilebilmektedir.