Eğer Çan İlçesinde Önlem Alınmazsa!…

Çanakkale Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından hazırlanan ‘Çanakkale İli Temiz Hava Eylem Planı’, imzalanarak yürürlüğe girdi. Planda yazan ayrıntılarda ise özellikle Çanakkale’nin Çan ilçesine dikkat çekiliyor. Kış aylarında hava kirliliği sınırlarını aşan bölgenin, herhangi bir önlem alınmadığı takdirde insan sağlığını ciddi şekilde tehdit edeceği vurgulanıyor.

Ayrıntılarla Çanakkale’nin Gelecek Durum Tahmini

Çanakkale İli Temiz Hava Eylem Planı yer alan gelecek durum tahmini bölümünde, Çanakkale Merkez ilçesinde hava kalitesinin yıl bazında giderek iyileştiği bunun sebebinin ise 2013 yıllarında doğalgaz kullanıma yapılan büyük geçişten kaynaklandığı ve giderek iyileşeceği dile getiriliyor. Çanakkale, Lapseki-Çardak istasyon verileri 2013-2014 yılı değerleri incelendiğinde kırsal alanda olduğu için herhangi bir Hava Kirliliği değeri tespit edilmediği yer alıyor. Çanakkale-Çan istasyonu hava kalitesi değerleri incelendiğinde ise özellikle kış ayları
döneminde hava kirliliği değerlerinin eşik değerleri aştığı ve insan sağlığını tehdit edici boyutlara
ulaştığı; herhangi bir önlem alınmadığı takdirde, insan sağlığını tehdit edici boyutlara ulaşılacağı vurgulanmakta.

Kirlilik Aşımının Yeri : Çanakkale Çan İlçesi

Çan ilçesinde artan kirlilik oranları hakkında bilgi veren planda; kirlik aşım değerleri incelendiğinde % 90 oranında Şehir (Isınma) kaynaklı olduğu ve % 10’nun Endüstriyel kaynaklı olduğu ifade ediliyor. Ayrıca kirlenen alan Çan İlçe merkezi olduğu için, ilçede yaşayan nüfusun tamamı koruma gerektiren hedefler arasında olduğu açıklanıyor. Kirlilik aşımlarının tamamının kış aylarında gerçekleştiğini belirten eylem planında; Bölgede Sanayi kuruluşları bulunmasına rağmen yaz aylarında herhangi bir kirlilik aşımına rastlanmadığı, ayrıca ilçe
merkezinde doğalgaz şebekesi çalışmalarının halen devem ettiği belirtiliyor. Ancak ilçe merkezinde Türkiye
Kömür işletmelerine ait açık kömür ocağının bulunması ve  ısınma amaçlı doğalgaza geçişi cazip hale
getirmediğini söylüyor.

Çan İlçesi’nde Kirliliğin Nedenlerinin Tanımlanması

Eylem planına göre Çan ilçesinde yer alan kirliliğin nedenleri şöyle maddelendiriliyor:
-Isınma amaçlı kullanılan kömürün kalitesi: İlçede üretilen kömür nedeniyle kömür
kullanımının % 90’ı yerli kömürlerle gerçekleşmektedir.
-Uygun olmayan yakma teknikleri: Muhtelif zamanlarda yapılan denetimlerde kazanların
uygun teknikle yakılmadığı ve baca temizliklerinin düzenli yapılmadığı belirlenmiştir.
-İlçe Merkezindeki Açık kömür ocağı işletmesi: İlçe merkezindeki açık kömür ocağında
yağışlardan sonra kömürde yanma gerçekleşmekte ve Kükürtdioksit salınımı gerçekleşmektedir.
-Bölgede faaliyet gösteren katı yakıtlı enerji üretim tesisi: İl Müdürlüğümüze gönderilen
Sürekli Emisyon Ölçüm Verilerine göre santral bacasından standartların üstünde Kükürtdioksit
salınımı olduğu tespit edilmiştir.
-İlçe merkezindeki inşaat ve yol çalışmaları ile açık hammadde stok sahalarının bulunmasının
partiküler madde sınır değerlerinin aşımına neden olduğu belirlenmiştir.

Kirliliği Azaltmak İçin Uygulanacak Adımlar
Çanakkale Merkez İlçe’de Uygulamalar
Çanakkale Merkez İlçede, ısınma başlığı altında; ilk olarak merkez ilçedeki tüm resmi kurumların hizmet binası ve lojmanlarının ısıtma sistemlerinin doğalgaza çevrilmesi sağlanacak. Okullarda ve resmi binalarda değiştirilmesi gereken pencerelerin çift camlı pencerelerle değiştirilmesi sağlanacak, Resmi kurumlar, lojmanlar ve yerleşim yeri içerisinde yer alan sosyal tesislerde ısı yalıtımına öncelik verilecek.Merkez ilçede fosil yakıt kullanan konut, apartman ve siteler Belediye Başkanlığı personeli ve Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü personeli tarafından denetlenerek baca temizliğinin yapılması sağlanacak ve baca gazı emisyon ölçümleri yaptırılacak.Fosil yakıtlar yerine temiz enerji kaynaklarının kullanılması, binalarda ısı kaçağının önlenmesi, pencerelerin çift camlı olması ve binalarda özellikle dıştan yalıtım yapılması hususlarının yakıt tasarrufuna katkıları konularında halkın bilgilendirilmesi sağlanacak. İnversiyon durumu hakkında Meteoroloji Müdürlüğü ile Çanakkale Belediye Başkanlığı arasında haberleşme ağı kurularak Belediye Başkanlığınca halkın bilgilendirilmesi sağlanacak.
Çanakkale Merkez’de sanayi anlamında ise; merkez ilçede faaliyet gösteren Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkındaki yönetmelik kapsamında olan veya olmayan tüm sanayi kuruluşlarından emisyon ölçüm
raporu istenecek. Şehir Merkezinde faaliyet gösteren ekmek fırınları bacalarının yılda 2 defa Belediye Başkanlığınca temizletilmesi sağlanacak. Trafik Başlığı altında; ilk olarak Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, İl Emniyet Müdürlüğü ve İl Jandarma Komutanlığı personelince ortaklaşa egzoz emisyon ölçüm denetimleri yapılacak. Trafiğin yoğun olduğu bölgelerdeki kavşaklarda zaman ve yakıt tasarrufunun sağlanması için
akıllı dinamik kavşak sistemi uygulamasına geçilecek.

Çan İlçesinde alınacak önlemler

Rapora göre; ilçenin topoğrafik yapısının hava kirletici emisyonlarının seyrelmesine imkan tanımayacak
şekilde dezavantajlı olması, ısıtma sisteminde kullanılan kalitesiz yakıtlar ile düşük vasıflı yakıtların
iyileştirilme işlemine tabi tutulmadan kullanılması, yanlış yakma tekniklerinin uygulanması ve
kullanılan yakma sistemlerinin işletme bakımlarının düzenli olarak yapılmamasına ek olarak bir
çanak şeklinde olan ilçenin yıllık ortalama rüzgâr hızının çok düşük olması, motorlu araç sayılarının
her geçen gün artması ilçenin hava kalitesinin olumsuz değerlere ulaşmasına yol açmıştır.
Meteorolojik etkenler de (İnversiyon) kirleticilerin ilçe üzerinde toplanmasına ve kirlilik
düzeylerinin artmasına katkıda bulunmaktadır.Bu nedenle ısınma başlığı altında Çan ilçesinde; ilk olarak hava kalitesi değerlerinin insan sağlığını tehdit edici boyutlara gelmesi nedeniyle Çan İlçesi
Belediye mücavir alanları içerisinde ısınma amaçlı kullanılan kömür kalitesini arttırmak amacıyla
aşağıda bilgileri yer alan standarttaki kömürlerin kullanımına geçilecek.
Toplam Kükürt (kuru bazda) : En çok. % 1,0 (%+0,1 tolerans)
Alt Isıl Değer (kuru bazda) : En az 6400 Kcal/kg (- 200 tolerans)
Uçucu Madde (kuru bazda) : % 12-33 (+2 tolerans)
Toplam Nem (orijinalde) : En çok % 13
Kül (kuru bazda) : En çok %16 (+2 tolerans)
Boyut* (satışa sunulan) : 18-150 mm ( en çok ±% 10 tolerans)

Daha sonra Çan ilçesindeki tüm resmi kurumların hizmet binası ve lojmanlarının ısıtma sistemlerinin
doğalgaza çevrilmesi sağlanacak, okullarda ve resmi binalarda değiştirilmesi gereken pencerelerin çift camlı pencerelerle değiştirilmesi gerçekleştirilecek. Resmi kurumlar, lojmanlar ve yerleşim yeri içerisinde yer alan sosyal
tesislerde ısı yalıtımına öncelik verilecek. İlçedeki konut, apartman ve siteler Belediye Başkanlığı personeli tarafından denetlenerek baca temizliğinin yapılması sağlanacak. İlçede bulunan ısı yalıtımı yapılmamış konutlar tespit edilerek ısı yalıtımı yaptırılması sağlanacak. Binalarda ısı kaçağının önlenmesi, pencerelerin çift camlı olması ve binalarda özellikle dıştan yalıtım yapılması hususlarının yakıt tasarrufuna katkıları konularında halkın bilgilendirilmesi gerçekleştirilecek. İnversiyon durumu hakkında Meteoroloji Müdürlüğü ile Çan Belediye Başkanlığı arasında haberleşme ağı kurularak Belediye Başkanlığınca halkın bilgilendirilmesi hedeflenecek.
Sanayi anlamında ise; ilçede faaliyet gösteren Kaleseramik Çanakkale Kalebodur Seramik San. A. Şirketine ait Seramik ürünleri üretim tesisine ait stok sahalarının kapalı hale getirilmesi sağlanacak.  T.K.İ Çan Linyitleri İşletme Müdürlüğüne ait kömür ocağındaki kömür tutuşma olayının engellenmesi yapılacak. Şehir Merkezinde faaliyet gösteren ekmek fırınları bacalarının Belediye Başkanlığınca temizletilmesi sağlanacak.  İlçeye 10 km. mesafedeki Elektrik Üretim A. Şirketine ait 18 Mart Çan Termik Santralinde kükürt tutma (desülfirizasyon) ünitesinin kurulması ve uygun şartlarda çalıştırılması sağlanacak. Trafik başlığı altında ise Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, İl Emniyet Müdürlüğü ve İl Jandarma Komutanlığı personelince ortaklaşa egzoz emisyon ölçüm denetimleri yapılacak.Alınacak önlemler konusunda bir an önce yerel basın yoluyla halka duyurular düzenlenecek.

Çalışmaların 2019 yılına kadar sürmesi ve gerekli hedeflerin en yakın zamanda başlatılması hedefleniyor.