Dağların Dayanışma Rüzgarı Denize İndi

Yemyeşil kıyılarında ve dağlarında birbiri ardına ortaya çıkan altın madeni, kömürlü termik santral ve kirli sanayi projelerine karşı büyük bir mücadele veren Çanakkale’de doğa talanı bu kez Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali olarak baş gösterdi.

Borusan Ezine Elektrik Üretim San. ve Ticaret AŞ; Kumburun köyünde denize 10 metre mesafede, 600 Megawatt mekanik kurulu gücünde Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali yapmak istedi. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, projenin ÇED sürecini durdurma kararı verdi. Projenin 5 Şubat perşembe günü yapılacağı duyurulan ÇED halkın katılımı toplantısı iptal edildi.

Çanakkale Çan ilçesindeki Karadağ’ın eteklerinde altın aramak isteyen şirketlere karşı birleşerek büyük bir doğa direnişi başlatan; geçtiğimiz hafta davullu zurnalı eylemleriyle Koza Altın’a ÇED toplantısı yaptırmayan köylülerin zaferi hala konuşulurken, tehlike sinyali bu kez deniz kıyısından; Ezine’nin Kumburun köyünden yükseldi. Borusan Ezine Elektrik AŞ; Kumburun köyünde işletmeyi planladığı doğalgaz kombine çevrim santralinin proje alanı olarak; 1/100 bin ölçekli Balıkesir Çanakkale Çevre Düzeni Planında ‘ağaçlandırılacak alan ve tarım alanı’ olarak gösterilen 22 hektar büyüklüğünde bir alan belirledi. Ege Denizi’nin hemen kıyısında kurulmak ve doğalgazdan elektrik enerjisi üretilmek istenen, gerekirse kömür de kullanılacak santralde, soğutma sistemi olarak deniz suyunun kullanılacak olması; deniz ekosistemi, turizm ve balıkçılık faaliyetleri açısından da büyük bir tehditti.

Kumburun köylüleri bölgede kurulması planlanan doğalgaz kombine çevrim santralinin sağlıkları kadar hayvanları ve zeytin ağaçları için de tehlike yaratmasına tepkiliydi. Proje sahası olarak belirlenen alanda çok sayıda zeytin ağacı bulunuyor. Köy geçimini zeytincilikten sağlıyor. Projenin hayata geçmesi halinde açığa çıkacak zehirli gazların zeytin ağaçlarına, Ayvacık ve Ezine’ye etkisi olacağı kadar, Çanakkale’nin meşhur rüzgarıyla Kumburnu’nun karşısında yer alan Bozcaada’ya kadar ulaşacak olmasından dolayı ada da endişeliydi.

Kumburun ve çevresindeki köyler; 5 şubat perşembe günü yapılacağı duyurulan doğalgaz kombine çevrim santrali ÇED halkın katılımı toplantısını “yaptırmamaya”, Çan’ın Dondurma ve Karadağ köylerinde olduğu gibi şirketi davullu zurnalı protesto etmeye hazırlanıyordu ki; ÇED toplantısı iptal edildi.

Çanakkale Valiliği’nin 2013 yılında; Borusan Ezine Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali projesinin kurulması ile ilgili olarak Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne olumsuz görüş bildirdiği; Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın da bu karara istinaden, ÇED yönetmeliği gereği projenin ÇED sürecini durdurduğu öğrenildi.

Kumburun köyü için tehlike şimdilik geçti; ancak köylüler temkinli… Çanakkale Çevre Platformu projeyi öğrenir öğrenmez Kumburun köyüne gitti, köylülere bilgilendirme toplantısı düzenledi. Toplantıya katılım oldukça yüksekti. 150 haneli Kumburun köyünün muhtarı Mehmet Sert; köyün enerji santrallerine karşı olduğunu; sağlıklı yaşam haklarını şirketlere karşı hep birlikte savunacaklarını, ÇED toplantısı için köye gelmeleri halinde; Dondurma’da olduğu gibi santral istemediklerini davulla zurnayla herkese duyuracaklarını söyledi. Geçimini zeytincilik ve hayvancılıkla sağlayan köylülerden; “Kimseye bu kahvehanede ÇED toplantısı yaptırmayız, gerekirse kapıları kapatır, içeri almayız. Ağaçlarımızı kesmelerine, havamızı kirletmelerine, bizi kanser etmelerine izin vermeyiz.” sesleri yükseldi.

Çanakkale Çevre Platformu eski dönem sözcüsü, İl Genel Meclisi Üyesi Hicri Nalbant; enerji santrallerinden çıkan gazların asit yağmurları şeklinde doğaya ve insan sağlığına zarar vereceğini, rüzgarlarla tüm bölgeyi etkileyeceğini anlatırken; “Çanakkale’de, kentin ihtiyacından 3 kat fazla enerji üretiliyor. Bölgenin yeni bir enerji santraline ihtiyaç yok. Türkiye’nin en büyük çimento fabrikası da burada zaten, bir kirli sanayi daha kurulacak olursa; ne kültür kenti olabilir burası, ne de turizm… Kumburun; bu bölgenin geçiş noktası gibi, santral kurmalarına ve buradan geçerek ilerlemelerine izin vermeyin.” dedi.

Çanakkale Çevre Platformu Dönem Sözcüsü Prof. Dr. Türker Savaş; doğalgaz kombine çevrim santralinin işleyişi ve faaliyete geçmesi durumunda bölgedeki zeytinciliğe, tarıma ve deniz ekosistemine vereceği zararları anlattı; köylülerin sorularını yanıtladı.

Köylüler yazın denize girdikleri, zeytin yetiştirdikleri, yaşadıkları bölgede enerji santraline karşı olduklarını ve gerektiği takdirde sonuna kadar birlikte karşı çıkacaklarını anlattı. İsmail Güler “Enerji üretmek istiyorlarsa rüzgardan faydalansınlar. Biz doğalgaz kombine çevrim santrali de termik santral de istemiyoruz. Eğer santral yapmak için ağaçlar kesilir ve ben buna engel olmak için bir şey yapmazsam, ömür boyu vicdan azabı çekerim; sonuna kadar direneceğiz.” dedi.

Hamza Özkan, “Termik santral için ağaçlarımızı kesmelerine, doğaya zarar vermelerine izin vermeyiz” derken; 65 yaşındaki Mevlüt Güner; “Çan’daki termik santral yüzünden Bayramiç’in elmaları yiyebiliyor muyuz? Üzerlerinde kara lekeler… Kestaneler kuruyor, seramik fabrikasından da ekinlere şakır şakır toz yağıyor. Biz köyümüzde santral istemiyoruz” diye tepki gösterdi.

Eğer Ezine Doğalgaz Kombine Çevrim Santral projesinin ÇED halkın katılımı toplantısı iptal olmasaydı; Kumburun köylüleri, komşu köylerin ve çevrecilerin de desteğiyle eylem yapacak, şirket yetkililerini kahvehaneye almayacaktı. Kumburun şimdilik rahat bir nefes aldı ancak her an beklemede ve doğa talanına yol açacak herhangi bir projeye karşı direnmeye hazırlıklı.

Geçtiğimiz hafta davullu zurnalı eylemle 7’den 70’e kadın, erkek, yaşlı, genç, çocuk yüzlerce köylünün Dondurma’da buluşarak ÇED toplantısını yaptırmaması, köy meydanını önce direniş sonra şenlik alanına çevirdiği dayanışması herkese örnek oldu, umut verdi. Kazdağları’ndan Ağı Dağı’na, Karadağ’dan Bozcaada’ya doğa savunmasıyla ulaşan dayanışma rüzgarları dağları aştı; denize indi. Çanakkale dağlarıyla, kıyı şeritleriyle, köyleriyle doğa talanına karşı birleşti.