Bu Gece Göktaşı Yağmurunu Kaçırmayın!

Dünyamız 17 Temmuz – 24 Ağustos tarihleri arasında, Swift-Tuttle adlı kuyruklu yıldızın yörüngesindeki toz ve kalıntılarından geçecek. Bu dönemde meteor yağmuru en yoğun biçimde 12 Ağustos’ta gerçekleşecek; sayısı saatte 150 hatta 200’e varan meteor yağmuru bekleniyor.

Son günlerde gündemden düşmeyen “Perseid Göktaşı Yağmuru” ile ilgili olarak çok sayıda haber yapıldı. Biz de “Göktaşı yağmuru nedir, ne zaman gözlemlenir, nasıl gözlemlenir?” gibi pek çok soruyu konunun uzmanına, Prof. Dr. Osman Demircan’a yönelttik;

Göktaşı Yağmuru Nedir?

Dünyamız her yıl, daha önce dünya yakınından geçen kuyruklu yıldızların bıraktığı toz kalıntılarının içinden geçer ve meteor yağmuru gerçekleşir. Eğer gökyüzünü yarım saat veya daha fazla süreyle gözlerseniz, radiant adı verilen bir noktadan her yöne meteor aktığını ve meteor sayısında artışı göreceksiniz. Aslında her yöne gidiş, perspektif yanılgısıdır, çünkü meteorlar birbirine koşut (parallel) olarak yolculuğa çıkar.

Peki, perseid meteor yağmuruna neden olan etmen nedir?

Dünyamıza çok yakından sürekli olarak geçen gökcismi Swift-Tuttle kuyruklu yıldızı meteor yağmuruna neden olan etmendir. Kuyruklu yıldızın çekirdeğinin çapı 26 kilometredir. Güneş çevresindeki yörüngesinde yere en yakın geçtiği son tarih 1992 yılıdır. Bir sonraki yakın geçişi 2126 yılında gerçekleşecektir. Ancak, Dünyamızın yörüngesi Swift-Tuttle’ın bıraktığı toz ve artıklarla her yıl kesişeceği için her yıl Perseid meteor yağmuru yaşanacaktır. Yer atmosferine giren toz ve artıklar saniyede 59 km hızla devindikleri için ısınıp ışık saçarlar. Bu toz ve kalıntılar Yer atmosferi dışındayken “meteorid” olarak adlandırılır; Yer atmosferine girip ışık saçmaya başladıklarında bunlara “meteor” denir. Eğer kalıntılardan biri Yer’e ulaşırsa ona da “meteorite” denir. Perseid’de bulunan toz ve kalıntılar kum veya tahıl tanesi büyüklüğündedir.

Bu Gece Göktaşı Yağmurunu Kaçırmayın!

Meteor yağmurunu gözlemek için neye gereksiniminiz var?

Meteor yağmurunu gözlemenin en iyi yolu karanlık bir bölgede arkaya yaslandırılabilen bir koltuğa oturup gözünüzü en az yarım saat karanlığa alıştırmaktır. Saatte 150 meteor görüleceği tahmin ediliyor; bu da dakikada 2 veya 3 meteor demektir. Bu arada, parlak ateşten top üretenlerin yanısıra daha sönük meteorlar da olacaktır.

Meteorlar sanki Perseus takım yıldızından kaynaklanıyormuş izlenimi verecektir. Meteorlar yerel zamanla saat 22:00 de ufukta görülmeye başlayacaktır. Ancak en parlak olanlar gece yarısından sonra gözlenecektir. Meteorlar tüm gökyüzünde görülebilir ancak onlar Perseus takımyıldızının ön alanından kaynaklanacaktır. 11 Ağustos gecesi Ay’ın ışığı Perseidlerin ışığını etkileyecek ve daha sönük görünmelerine neden olacaktır. Ancak Ay yerel zamanla saat 01:00 de batacağı için meteorları izlemenin en uygun zamanı, 12 Ağustos günü saat 01:00 den sonra olacaktır.