“Aşklar, Savaşlar, Kahramanlar ve Çanakkale”

Filiz Özdem’in hazırladığı, Yapı Kredi Yayınları’ndan çıkan “Aşklar, Savaşlar, Kahramanlar ve Çanakkale” kitabı Yapı Kredi Yayınları’nın Yirminci Şehir Monografisi olma özelliğini taşıyor.

İlk baskısı 2013 yılı Ocak Ayı tarihli olan ve “City of Legends and Epics Çanakkale” ismiyle İngilizce olarak da basılan 464 sayfalık kitabın arka kapak yazısı şöyle;

“Aşklar, Savaşlar, Kahramanlar ve Çanakkale de, Yapı Kredi Yayınları’nın diğer şehir monografileri gibi, Cumhuriyet’in devraldığı ve yüzyıllara yayılan büyük kültür mirası üzerine odaklanıyor.”

Çanakkale dendiğinde, insanın aklına hemen efsanelerin gelmesi boşuna değil. Bir şehri “işte o şehir” yapan özelliğin, şehrin binlerce yıl öncesine giden tarihine, kültürüne dayandığının en çarpıcı örneklerinden biri bu. Homeros’un İlyada destanı sayesinde Çanakkale Boğazı, Troya ve Troya Savaşı yüzyıllarca dilden dile dolaşmış.

Bütün bu efsanelerin koynunda şekillenen Çanakkale için “geçiş-geçit” kelimeleri, aslında tarih boyunca şehrin kaderini de belirleyen anahtar kelimeler olarak çıkar karşımıza. Bir geçiş-geçit şehri olması, Boğazlar’ı nedeniyle askerî öneme sahip olmuş şehrin merkezi de, Fatih Sultan Mehmed döneminde kale yapılmasıyla kurulmuş. Şehrin bir su ve geçiş yolu olması, bir yanıyla şehre bir uçuşkanlık, bir elle tutulmazlık özelliği vererek, başat ve baskın bir kültür-gelenek ağının kurulmasına engel olmuş. Diğer yandan bu özellik, Çanakkale’deki yerleşim kültürünü irdeleyen İsmail Erten’in yazısında belirttiği gibi bir zenginlik de sayılır.

Yapı Kredi Yayınları’nın şehir monografisi serisinin yirminci kitabı Aşklar, Savaşlar, Kahramanlar ve Çanakkale’de Veysel Tolun baştan başa bir şehir turu yaptırarak bütün ilçeleri gezdirdi, Çanakkale Arkeoloji Müzesi’nin bebekleri üzerine de bir yazı yazdı. Rüstem Aslan “Çanakkale’de Adalı Olmak” ve “Mitolojiden Arkeolojiye Bir Şehrin Öyküsü: Troya” yazısını kaleme aldı. Göksel Sazcı, Troya hazineleri ve Maydos Kilisetepe Höyüğü’nü yazdı. Nurettin Arslan Assos’u, Cevat Başaran Parion’u, Coşkun Özgünel Smintheus Kutsal Alanı’nı, Turan Takaoğlu Smintheion prehistorik yerleşimini, Davut Kaplan, Smintheion Roma Hamamı’nı anlatan yazılarıyla kitapta yer aldı. Musa Tombul Çanakkale bölgesindeki anıtsal tümülüsleri kaleme aldı.

Melih Duygulu, “Çanakkale İçinde Aynalı Çarşı” türküsünün hikayesini yazdı. Halide Okumuş seramiklerin diliyle Çanakkale’yi yazdı. Eşref Bülent Ayvacık halılarını, Ekrem Işın Gelibolu Mevlevihanesi’ni, Ali İşmen Çanakkale’deki balıkçılık kültürünü, Turan Takaoğlu yel değirmenlerini, Vedat Çalışkan deve güreşlerini, Mithat Atabay şehir nüfusunun niteliğini ve göçleri, Kenan Mortan – Osman Saffet Arolat ekonomisini ve Serhan Oksay ise doğasını anlattığı yazılarıyla kitaba farklı katmanlar kazandırdılar.

Filiz Özdem’in hazırladığı, Yapı Kredi Yayınları’ndan çıkan Aşklar, Savaşlar, Kahramanlar ve Çanakkale kitabında Çanakkale şehri, Tahsin Aydoğmuş’un objektifinden hayat buldu.

Filiz Özdem Hakkında
Filiz Özdem (İstanbul, 19 Temmuz 1965) İtalyan Lisesi’nden mezun olduktan sonra İÜ Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü’nü bitirdi, aynı bölümde yüksek lisans programına devam etti.
Çeşitli dergi ve gazetelerde şiirleri, yazıları, yorumlayıcı sanat metinleri ve çevirileri yayımlandı.
Nobel’li Şairler Antolojisi’nde çevirileriyle (Haz: Eray Canberk, Oğlak Yayınları, 2000), Yemek Kitabı / Tarih Halkbilim Edebiyat’ta (Derleyen: M. Sabri Koz, Kitabevi Yayınları, 2002), İstanbul Sokakları / 101 Yazardan 100 Sokak’ta (Haz.: Murat Yalçın, YKY, 2008) bir yazısıyla yer aldı.
Maltepe Sanat Galerisi, Milli Reasürans Sanat Galerisi, Sevimce Sanat Galerisi ve Artisan Sanat Galerisi tarafından yayımlanan pek çok katalogun metinlerini yazdı.
Uygarlıklar Kapısı Urfa (YKY, 2002), Bitek Kent Balıkesir (YKY, 2003), Sırtı Dağ, Yüzü Deniz: Mersin (YKY, 2004), Taşın Belleği: Mardin (YKY, 2005), Kars: “Beyaz, Uykusuz, Uzakta” (YKY, 2006), Karaların ve Denizlerin Sultanı: İstanbul (YKY, 2009) başlıklı şehir monografilerini hazırladı.

Yapıtları
Şiir: Saydam ve Seyirci, Maltepe Sanat Galerisi Yayınları, 1999.
Roman: Korku Benim Sahibim (YKY, 2007), Düş Hırkası (YKY, 2009), Yalan Sureleri (YKY, 2010).
Çeviri: Fildişi Kulenin Dışından, Pier Paolo Pasolini, Belge Yayınları, 1991; İçimdeki Şahmaran, Luigi Malerba, Telos Yayınları, 1998; Atalarımız, Italo Calvino, Çevirenler: Rekin Teksoy, Filiz Özdem, Neyyire Gül Işık, YKY, 2008; Dere Tepe Ters, Italo Calvino, YKY, 2009; Ağaca Tüneyen Baron, Italo Calvino, YKY, 2009; Pinokyo’nun Maceraları / Bir Kuklanın Hikâyesi, Carlo Collodi, YKY, 2010.