ÇOMÜ’lü Öğretim Üyelerinin ‘Çanakkale Şehitlikleri’ Kitabı Yayınlandı

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyeleri Yrd. Doç. Dr. Mithat Atabay ve Yrd. Doç. Dr. Muhammet Erat’ın ?Çanakkale Şehitlikleri? kitabı yayımlandı.

Uzun süren çalışma sonunda yayınladıkları kitabın önemine değinen Yrd. Doç. Dr. Mithat Atabay ve Yrd. Doç. Dr. Muhammet Erat, ?Tarihimizin dönüm noktalarından biri olan Çanakkale Savaşları, son yıllarda giderek daha çok ilgi görüyor. Bu savaşlarda yaşanan destansı kahramanlıklar ile burada savaşan kadroların, başta Mustafa Kemal olmak üzere Cumhuriyetimizin kuruluşunda oynadığı hayati rol, herkesin hem fikir olduğu tarihi gerçekler. Ancak bu ilginin, üzerinden henüz bir yüzyıl bile geçmemiş bu savaşın izlerine ve şehitlerine gösterilen özenle ne oranda örtüştüğü konusunda bazı soru işaretleri de var. Bu kitap için Çanakkale’deki savaş alanları, buralardaki anıtlar ile şehitlikler fotoğraflı olarak belgelenmeye başlandığında, uzmanların pek de yabancısı olmadığı bir kayıtsızlık ve ilgisizlik durumu çarpıcı biçimde gözler önüne serildi. Kimi bölgelerde şehitlik ve anıtlara layığıyla bakılırken, bazılarının bakıma muhtaç olduğu, bazıları içinse bakımdan çok ciddi bir onarımın gerektiği görsel açıdan çarpıcı biçimde belgelendi. Bu kitabın amacı, savaşların yüzüncü yıl dönümüne daha birkaç yıl varken, ihmal edilmiş, unutulmuş hatta kaybolmuş savaş alanlarıyla şehitliklerin hatırlanarak hak ettikleri biçimde elden geçirilmesine katkıda bulunmaktır. Bu konuda örnek alınabilecek düzenlemeler için de uzağa gitmeye gerek yok. Savaş meydanlarından yenilgiyle ayrılan Fransa, İngiltere, Avustralya ve Yeni Zelanda’nın kendi mezarlıklarına ve belli noktalara gösterdiği özen bir ölçüt olabilir. Savaşın karşı taraflarına ait bu yerlerdeki standart özen dolayısıyla, sadece birkaç örnek bu ölçüte dair fikir vermek için yeterli görülerek bir bölümde toplandı? dedi.

Kitabın hazırlanması sırasında mevcut durumun görsel destekli bir envanterinin çıkarılmasından başka bir amaç güdülmediğini de belirten öğretim üyeleri, ?Yenilenen şehitliklerin tasarımları ve yapım yöntemleri konusunda yorumu okuyuculara ve uzmanlara bırakmak tercih edildi. Bu kitabın kapsamında olmasa da, şehitliklerdeki tabelaların ve genel yönlendirme sisteminin yetersizliğinin bazen de hataların ve kaynağı belirsiz bilgilerin savaş alanlarında da geçerli olduğunu hatırlatmak bir görevdir. Bu mücadelenin nasıl geliştiğini merak edecekler için kitabın sonunda savaşın öyküsünü özetleyen bir bölüm yer alıyor. Bu kitabın amacı Çanakkale Savaşları’nı ve Birinci Dünya Savaşı’nı anlatmak olmasa da, asıl konusu şehitlerin ve kayıpların nasıl karmaşık bir sürecin ürünü olduğunu anlayabilmek için, bu savaşların bir tarihçesini de içermesi kaçınılmazdı. Bu bölüm, Gelibolu’nun başka cephelerle karşılaştırılmayacak kadar ufak coğrafyasındaki amansız savaşın hangi sebeplerden kaynaklandığını, kademe kademe nasıl geliştiğini takip ediyor ve bu küçük yarımadanın neyin sonucunda şehitliklerle dolduğunun hikayesini anlatıyor. Savaşların coğrafi mekanlardaki takibi için, üzerinde yeni bir bilgi eklemenin hiç de kolay olmadığı Genelkurmay Başkanlığı Harp Tarihi Dairesi’nin hazırladığı haritalar metne eşlik ediyor. Bu bölüm konunun uzmanları için yeni bir şey söylemekten çok, uzman olmayan okuyucuların bildiklerini sistemli biçimde yeniden hatırlamasına ve savaşa dair bilgi eksikliklerini gidermesine yönelik olarak kaleme alınmıştır. Bu bölüm aynı zamanda, son yıllarda giderek daha çok ilgi gören Çanakkale savaş anılarını ya da savaşın belli kesimlerine dair monografileri okuyarak tarihi keşfetmeye çalışan okuyucular için, tablonun ana hatlarını eksiksiz olarak sunmaya çalışan bir başvuru metni niteliğinde düşünüldü. Bu çalışmanın tamamlanmasını için bize destek olan Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Rektörü Sayın Prof. Dr. Ali Akdemir’e, fotoğraflarıyla kitabı görsel olarak yazan Haluk Çobanoğlu’na, Genelkurmay Başkanlığı’na, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları ile kitaba her kademede emeği geçen tüm çalışanlarına ve bu esere hakkettiği desteği sağlayan Türkiye Tekstil Sanayii İşverenleri Sendikası’na teşekkür ediyoruz? dedi.

İHA