Gökçeada’da “Aynı Şehirde Aklar Düşemedi Saçlarına”?

28-30 Ağustos tarihleri arasında, ‘Gökçeada Günleri’ etkinlikleri kapsamında özel bir buluşma gerçekleşecek adada. Fotoğrafçı/akademisyen Aykan Özener’in, 16 Mart 1964’te yanlarına 20 Dolar ve 20 Kilo alma şartıyla Türkiye’den gönderilen, tarihin sayfalarında adı çok hatırlanmayan Rum Sürgünü nü, terk ettikleri mekânlar ve eşyalar üzerinden anlatmaya çalıştığı kavramsal çalışması ‘Aynı Şehirde Aklar Düşemedi Saçlarına’, ilk kez doğduğu topraklarda…

Bir zamanlar 1950 nüfusuyla sadece Gökçeada’nın değil, ülkenin en büyük köyü olan Dereköy’ün bir kısmı; 1964 sürgünün de Yunanistan’a zorunlu göçten dolayı boşaldı. Köyde kalanlar da 1974 Kıbrıs olayları sırasında devletin resmi olmayan baskıları sonucunda evlerini terk etmek zorunda kaldı. Tehcirle adayı terk edenler; geride çocukluklarını, anılarını bıraktı. Ve eşyalarını…
Fotoğrafçı Aykan Özener; yoğun olarak Şinudi/Dereköy’de tehcirle eksik kalan yaşamların izlerini; işte o eşyalarda aradı.

2005 yılında gittiği köyde, her zaman yoğun ilgi duyup araştırdığı mübadele-tehcir konusunu en çarpıcı haliyle karşısında görünce çok etkilenen Özener; terk edilmek zorunda kalan tüm şehirlere sinen hüznü, Şinudi/Dereköy’de fotoğrafladı. ‘Sizin hiç çocuk sesi duymadığınız bir yer oldu mu?’ sorusu havada asılı; üç gün boyunca köyün sessiz sokaklarını, kilitli olmayan bütün evlerini dolaştı.

Fotoğraflarında kapının üstüne asılmış anahtarlar, şans getirsin diye yanlarına iliştirilen nallar, masanın üstünde kalmış bir kül tablasında bitmeden sönmüş sigaralar, odaların içinde dağınık bavullar, tam örtülmemiş yataklar, çeyizlerin doldurulacağı sandıklar gibi eşyalarla; aynı şehirde yaşlanamayanların hikayelerini anlattı.
‘Aynı Şehirde Aklar Düşemedi Saçlarına” Fotoğraf Sergisi, işte böyle ortaya çıktı.

Aykan Özener, çalışmasının ismini koyarken, mübadele yaşamış bir ailenin çocuğu olan şair Kavafis’in ‘Şehir’ şiirinin,
“Yeni bir ülke bulamazsın, başka bir deniz bulamazsın.
Bu şehir arkandan gelecektir. Sen yine aynı sokaklarda dolaşacaksın.
Aynı mahallede kocayacaksın; Aynı evlerde kırlar düşecek saçlarına”
dizelerinden esinlendi. Fotoğraflarını sergilerken; kenarlarına Kavafis ve Ritsos’un bazı dizelerini de ekledi.

9 yıl boyunca bir çok şehir dolaşan ‘Aynı Şehirde Aklar Düşemedi Saçlarına” fotoğraf sergisinin Gökçeada Günleri’nde adayla ilk kez buluşacak olmasının heyecanını yaşayan Aykan Özener, bu çalışmasının kendisinde bıraktığı izleri;
“Sergimi hazırlarken hep yerleşmiş olduğum bir yeri terk etmek zorunda kalmanın dayanılmaz hüznünü yaşadım. Duygulanımlarımı yalın olarak izleyenlere aktarma kaygısını taşıdım. Çocukluğumuzu yaşadığımız mekanları terk etmek zorunda kalmanın, yıllar içinde biriktirdiğimiz anılarımızın bir anda geride bırakılmasının nasıl bir duygu olabileceğini düşündüm hep. Ölü evlerin içinde dolaşırken belki o evlerin sakinleri de benimle tekrar hüzünlendiler. Ölü evlerin sahiplerinin geride bıraktıkları anılarına dokundum, hissetmedim ama belki onların elleri de benimle dokundular anılarına. Anıların ağırlığı altında ezildim.” sözleriyle anlatıyor.

‘Aynı Şehirde Aklar Düşemedi Saçlarına” isimli fotoğraf sergisi, 28 Ağustos ? 30 Ağustos tarihleri arasında
Gökçeada Kadri Üçok Caddesi’nde gezilebilir.

AYKAN ÖZENER KİMDİR?
Fotoğraf çalışmalarına 1983 yılında başladı. 1987 yılında AFSAD’a (ANKARA FOTOGRAF SANATÇILARI DERNEĞİ ) üye olmasıyla fotoğrafta yeni arayışlar içerisine girdi.1987-1995 yıllarında AFSAD çatısı altında sürdürdüğü çalışmalarına bağımsız olarak devam etmektedir.
İlk kişisel sergisini 1989 yılında ” Dünden bugüne”(2) adlı çalışmasıyla açtı.
1992 “Yalnızlık ve Dinginlik Üzerine ” (3)
1993 ” Sahnenin Arkasından ve İçinden ”
1996 ” Yalnızlık Üzerine ” (3)
2002 ” Zaman İçinde Yolculuk ” (2)
2005 ” Aynı Şehirde Aklar Düşemedi Saçlarına” (6)
2005 “Gallipoli 2005 ” (3)
2006 “Monocrom Cumartesiler” (3)
2007 “Ölü Ev”
2007 “Den İZ Kıyısında” (2)
2010 “Balık Sırtı Yaşamlar-2 (kepez Balıkçıları) (2)
2011 ” Balık Sırtı Yaşamlar-1 (Ece Limanı Balıkçıları)
2012 ” Okul”  adlı çalışmaları ise diğer sergileridir.
Bunların dışında bir çok karma sergiye katılan fotoğrafçının; “Doğunun Gizemleri”, “Yalnızlık Üzerine” ve “Balık Sırtı Yaşamlar” ve “Keşke ” adlı gösterileri bir çok kentte gösterilmiştir.
Fotoğrafları, yazıları, kültür ve sanat dergilerinde yayınlandı.
Seminerlere katıldı. Çanakkale 1., 2. ve 3. 4. 5.Fotoğraf Festivalleri’ni düzenledi.
Balıkesir Ulusal Fotoğraf Müzesi’nde kendisine özel bir bölüm ayrılmıştır.
Halen Çanakkale Onsekiz Mart Üniversite’sin de fotoğraf üzerine dersler vermekte aynı zamanda da yine Çanakkale’de kurduğu Pan Görsel Kültür Derneği’nin yönetim kurulu başkanlığı’nı yürütmektedir.

‘ÇANAKKALE İÇİNDE’ Notu: Bu içerik Güneş Dermenci’nin izniyle, gunesinenerjisi.wordpress.com/ adresli blogundan alınmıştır.