19 Yıldır Şehitliğe Konulmayan Subayın Adı Artık Şehitlikte

57. Alay 2. Tabur 6. Bölük Komutanı Zabit Namzedi İbrahim Ethem Efendi’nin adı, Tarihe Saygı Projesi kapsamında yenilenen 57. Piyade Alayı Şehitliğine konuldu.

Konu ile ilgili açıklamalarda bulunan Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Burhan Sayılır, Çanakkale Savaşı sırasında Türk taarruzunda Mustafa Kemal’in emrinde çarpışmalara katılan Zabit Namzedi İbrahim Ethem’in bu çarpışmalarda şehit olduğunu belirterek, “1992 yılında Kültür Bakanlığı tarafından yapılan 57. Alay Şehitliğindeki şehit isimleri arasında İbrahim Ethem ismine yer verilmemişti. Bunun üzerine şehit İbrahim Ethem’in yeğeni Ethem Ruhi Üngör, amcasının adının şehitlikte yer alması talebiyle birçok kez ilgili mercilere başvurmuş ancak bir sonuç alamamıştı. 1994 yılında Gelibolu Yarımadası’ndaki büyük yangında zarar gören 57. Alay Şehitliğindeki yenileme çalışmaları sırasında da yine yapılan bu başvurulardan bir sonuç alınamamıştı. 17 yıl şehit amcasının adını 57. Piyade Alayı Şehitliğine yazdırmaya uğraşan Ethem Ruhi Üngör 2009 yılında hayata veda ederken, vasiyeti üzerine amcasının şehit olduğu topraklarda, Alçıtepe’de toprağa verildi. Ethem Ruhi Üngör’ün ölümünden 3 yıl, şehitliğin yapımından da 19 yıl sonra amcası Zabit Namzedi İbrahim Ethem’in adı Opet’in Tarihe Saygı Projesi kapsamında yeniden düzenlenen 57. Alay Şehitliğine konuldu. Böylece hem Çanakkale şehidinin ruhu yad edilmiş hem de Ethem Ruhi Üngör’ün vasiyeti yerine getirilmiş oldu” dedi.

ŞEHİT İBRAHİM ETHEM KİMDİR?
Türk ve dünya tarihini sonuçları itibarıyla derinden etkilemiş olan Çanakkale Savaşı’nda şehit olmuş 10 binlerce askerimizden birisi de Mustafa Kemal’in komutasındaki 19. Tümen’e bağlı 57. Alay 2. Tabur 6. Bölük ihtiyat zabit namzetlerinden, o gün Konya vilayetinin Niğde sancağı Andirlos (daha sonra Andulus ve Hacı Abdullah) köyünden İbrahim Ethem’dir. İbrahim Ethem, Türk halkı tarafından şehit olmadan kısa bir süre önce Bigalı köyü yakınlarından annesine hitaben yazdığı, askerlik hayatının ilk ve son mektubu ile tanınmaktadır. “Çanakkale Ruhu”nu yansıtan en güzel metinlerden birisi kabul edilebilecek mektup, literatüre şehidin yeğeni Ethem Ruhi Üngör tarafından kazandırılmıştır. Bu mektup, Çanakkale üzerine yazılmış birçok kitapta, internet sayfalarında, makalelerde yer almaktadır. Bazı şairlerimize ve romancılarımıza ilham kaynağı olmuş, TV filmi olarak senaryolaştırılmıştır. Çanakkale’deki müzelerde sergilenmekte ve 57. Alay Şehitliğine resmedilmiş bulunmaktadır. Ayrıca “Cephede Bir Muallim Şehit Ethem” adlı müstakil bir kitabın da konusunu teşkil etmiştir. Hemşerileri doğduğu kasabanın sağlık ocağına onun adını vermişler, belediye bahçesine de bir anıtını yaptırmışlardır. İbrahim Ethem, Süllüoğulları’ndan Hasan Fehmi Efendi ve Divrinli Zeynep Hanım’ın dört oğlundan en büyüğüdür. Kardeşlerinden Ahmet Halit de Çanakkale cephesindeydi. Şevket İstanbul’da Darüşşafaka’da okumaktaydı. Hilmi ise henüz 10 yaşındaydı. Literatürde Çanakkale şehidi olarak geçtiği ilk yer olan Harp Mecmuası’nda ismi Ethem olarak verilmiştir. Yayınlarda isminin Hasan Ethem olarak yer almasının sebebi; kendisinin, mektubunun sonuna ismini bu şekilde yazmasından kaynaklanmaktadır. Bunun nedeni o dönede ismin önünde yer yer baba adının da kullanılmasıydı. Yeğeni Ethem Ruhi Bey, bu durumu; o sırada hayatta olmayan babasının adına isminde yer vererek annesinin gönlünü hoşnut etmek istemiş, şeklinde izah etmektedir. İbrahim Ethem 1308/1892 doğumludur. Ethem’in babası olan Hasan Fehmi Beyazıt Rüştiyesi’nde Sarf-Nahiv hocalığı yapmıştır. Ethem’in çocukluk ve gençlik yılları Sultanahmet ve Beyazıt semtlerinde geçmiştir. İlk ve orta tahsiline ait herhangi bir bilgi yoktur. 1913-1914 yıllarında Beyazıt Nümune Mektebi muallimi ve Darülfünun Hukuk Mektebi ikinci sınıf talebesi iken gönüllü olarak askere gittiğini ve Çanakkale muharebelerine katıldığını bilinmektedir.

PROF. DR. ETHEM RUHİ ÜNGÖR KİMDİR?
Türk müzikolog, organolog (çalgı bilimci), koleksiyoner ve araştırmacı-yazar olan Prof. Dr. Etem Ruhi Üngör 1922 yılında İstanbul’da doğdu. Babası, Niğde’nin Hacıabdullah Kasabası’ndan Çanakkale Gazisi Ahmet Halit Bey’dir. Etem Ruhi Bey’e, Çanakkale şehidi olan amcası Muallim İbrahim Etem’in adı verilmiştir.1955 yılında İstanbul Belediye Konservatuarı’ndaki eğitimini tamamladıktan sonra, 1955-1968 yılları arasında konservatuarlarda, müzik derneklerinde ve özel okullarda öğretmenlik yaptı. 1967-1976 yılları arasında 20.796 kilometre kat ederek tüm Türkiye’yi kapsayan bir çalgı inceleme gezisi yaptı ve bu gezinin ardından kendisini bütünüyle müzikolojik araştırmalara adadı.Hüseyin Saadettin Arel’in 1948 yılında kurduğu Musiki Mecmuası’nı 177. sayısından başlayarak 41 yıl boyunca Etem Ruhi Üngör yayımlamıştır. Musiki Mecmuası’ını dünyanın en uzun ömürlü ikinci müzik dergisi olmasını sağladı. Üngör, katıldığı uluslararası müzik kongreleri, forum ve sempozyumlarında 24 bildiri sundu. Türk Askeri Müziği alanındaki uzmanlığı dolayısıyla birçok batı ülkesinin radyo ve televizyonunda bu müziği tanıtan programlar yaptı. Bu etkinliklerden biri olan 1979’da Belçika Radyo-Televizyonu’nda sunduğu “La Musique Mehter” adlı açıklamalı program geniş ilgi uyandırdı. Üngör, 2007 yılında Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu tarafından belirlenen 101 Türk büyüğü arasında yer almaya hak kazanmış ve 2008 yılında TBMM tarafından verilen Üstün Hizmet Ödülü’nü almıştır. Etem Ruhi Üngör, 10 Ağustos 2009 günü İstanbul’daki evinin önünde kalp krizi geçirerek 87 yaşında hayata gözlerini yumdu. Üngör’ün cenazesi, vasiyeti üzerine, şehit amcası Ethem Bey’in yattığı topraklara, Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı sınırları içerisindeki Alçıtepeköyü Mezarlığı’na gömülmüştür.

İHA